लोकतन्त्र, गणतन्त्र वा जनगणतन्त्र

शशी पौडेल
लोकतन्त्र, गणतन्त्र, जनगणतन्त्र शब्दको परिभाषा गर्न सजिलो छैन । आदिकाल देखि अहिले सम्म पनि ‘‘लोकतन्त्र’’ शब्दको परिभाषा विवादमा मुछिदै आएको छ । विश्वभर आफूलाई लोकतान्त्रिक मुलुक भनी दावा गर्ने मुलुकहरु नेपाल सहित एघार दर्जन नागेको छ । यी एक सय तीस भन्दा बढी लोतन्त्रात्मक भनिने मुलुकहरुको राजनीतिक चरित्र, तौर तरिका, प्रतिवद्धता र परिभाषा भिन्न भिन्न देखिन्छन् । यहॉ मैले आदिकाल, मध्यकाल र वर्तमानमा गरिदै आएका लोकतन्त्रको परिभाषा र यस प्रतिको प्रतिवद्धता बारे चर्चा गर्ने जमर्को गर्ने छु । Continue reading

Book review “Tyo Nepal”

– Shashi Poudel

NEPALI NON-FICTION in Nepal has not yet achieved a critical mass, but few books by journalists have won  accolades both in the country and outside. In recent times, Manjushree Thapa and a few others have done well. Now another work of non-fiction — Tyo Nepal (That Nepal) by Nepali journalist Dadi Sapkota  appears very refreshing. It is yet to be translated into English.

‘Tyo Nepal’ is an original work completely woven around the realities of those French citizens, who have lived and worked in Nepal over the last two to three decades. The book is based on interviews of twenty nine French people. Continue reading

गजल: अब सम्झौताको आग्रह

 आचार्य प्रभा 

सबै अँट्ने अ.ने.सा.स.सङ्लो थलो पारे हुन्छ
स्वार्थ पाल्ने लेखकलाई लेखनबाटै झारे हुन्छ ।

लेखक त सरस्वतीको शिष्यरूप मानिन्छन्
सरस्वतीले त्यो भक्तलाइे साहित्यमै खारे हुन्छ । Continue reading

Everyone has the right to agree or disagree

– Deepak Shimkhada

This is where the buck stops.  Regretfully, like everyone on the INLS lis tserve, I have the misfortune of reading the nasty emails on a daily basis.  Everything has a limit, and the INLS controversy has crossed the limit.  With this letter I am asking to make it stop,  immediately Effective.  Some sensible individuals on this list have expressed the same concern.  I salute them for their sensibility, and join them in expressing my outrage. Continue reading

माइलदाईको सम्झनामा

— शशी पौडेल
“माइला, मैले प्रजातन्त्रका निम्ति वालेको दीयोलाई तैले प्रज्वल्लित पार्ने छस् ।” १६ बर्षको उमेरमा आफ्ना दाजुको आदेश शिरउपर गरी नेपाल र नेपालीको मूक्तिका निम्ति कम्मर कसेका युवा यदि आज हाम्रो सामु भए उनी ८८ बर्षका हुने थिए । ३४ बर्ष अघि भौतिक शरीरले नेपाल र नेपालीलाई छाडेर गएपनि उनले दिएको विचार, उनले गरेका योगदान आज हर नेपालीको मुटुको ढुकढुकीको रुपमा जीवन्त छ । Continue reading

गजल – आचार्य प्रभा

   ( हरेक दिनका साहित्यिक श्रष्टाहरुको झगडारुपी इेमेलबाट यसरी गजल फुर्दैछ । )

एकार्काको बेइज्जतीमा कती लाग्छौ हरे
होहल्लाको पछी लाग्दै किन भाग्छौ हरे ।

साहित्यको धर्म छाडी गाली मात्र जप्दै
पद बर्दान् आशिर्बाद कती माँग्छौ हरे ।

हामी भयौं अन्धोभक्त भ्रममा पर्‍यौँ आज
झगडाको भारी बोकी कैले थाक्छौ हरे । Continue reading

Fukushima disaster was ‘man made’

Japanese MPs investigating the Fukushima nuclear disaster said today that it was “man made” and should have been avoided.

Their report said that the meltdowns had been the result of collusion between the government, regulators and privateer Tepco that allowed lax preparations and shoddy precautions.

It said the response “betrayed the nation’s right to be safe from nuclear accidents.”

The 10-member panel, set up in December, interviewed 1,167 people in 900 hours of hearings.

Its final report urged parliament to keep a close eye on regulators and crisis management reforms. Continue reading

बहुरुपी बाराक ओबामा

— शशी पौडेल
अमेरिकी राष्ट्रपति पदका निम्ति पहिलो चरणको प्रजातान्त्रिक पार्टी भित्रको निर्वाचन लडिरहेका बाराक ओबामाले २३ मे २००८ का दिन गरेको भाषण बीबीसी मार्फत सुन्ने मौका प्राप्त गरेको थिएं । जुन मैले मेरो डायरीमा नोट गरेर राखेको रहेछु । उनले रोबोर्ट केनेडीको सम्मmनामा न्यूयोर्कमा आयोजित एक समारोहमा बोल्दै भनेका थिए “यदि रोबोर्ट केनेडीको आज भन्दा ४० बर्ष अघि निर्वाचन प्रचार प्रसार क्रममा हत्या नभएको भए उनि त्यतिबेला राष्ट्रपति पदको निर्वाचनमा बिजयी हुने थिए । किन भने उनि एक आशाबादी प्रजातान्त्रिक ब्यक्तित्व थिए । उनि दुरदर्शी थिए र उनले भन्ने गर्थे कि सरकार जनता समक्ष पुग्नु पर्छ । जनतालाई इज्जत र न्याय दिन सक्नु पर्छ ।” बाराक ओबामाले दर्शनशास्त्री बर्नाड श ले भने जस्तै गरी अगाडी भने “धेरै जसो मान्छेहरुले सोच्दछन् आफूहरु त्याहाँ छन् तर किन र कसरी छन् ? उनिहरु स्वयंलाइ थाहा छैन । तर म यो सोंच्दछु जुन कुनै कुरा छदै छैन र म त्यही नभएको कुरा माथी प्रश्न गर्दछु यो अर्थात त्यो किन छैन भनेर ? म पनि अमेरिकाका लागि नयाँ भिजन बोकेको रोबोर्ट केनेडी जस्तै आशाबादी ब्यक्ति हूं ।” Continue reading

एभी सिष्टमका लागि भएको जनमत संग्रह

– शशी पौडेल
५ मे २०११ बिहीवारका दिन स्थानिय काउन्सीलरहरुको निर्वाचनका साथ साथै निर्वाचन प्रणाली सुधार गर्ने भन्नेबारे जनमत संग्रह पनि भएको थियो । जनमत संग्रहका लागि प्रश्न –अहिले सम्म हुदै आएको फस्ट पास्ट द पोष्ट सिस्टम अन्र्तगतको निर्वाचन प्रणाली कायम राख्ने वा अल्टरनेटिभ भोट सिष्टम लागू गर्ने भन्ने  थियो । Continue reading

फल्कलैण्ड टापु टेन्सन

– शशी पौडेल

Flag of Falkland

 फल्कलैण्ड टापु अब कसको हुने भन्ने प्रश्न बिश्वका राजनैतिक पण्डितहरुबीच बहस हुन थालेको छ । मुलुक  भित्रको आर्थिक अवस्था कमजोर भएर लरखराएको बेला  हिं¨ सकिए पनि हिं¨ बांधेको टालोमा गन्ध नहराएझै वेलायती साम्रज्यको ध¨ध¨ी अझै मेटिएको छैन । कुनै वेला एक चौथाइ विश्वको एक छत्र राज्य गरेको वेलायतले पछिल्लो पटक आफनो साम्रज्य टिकाउने युद्घ १९८२ मा गरेको थियो । अर्जेनटाइनका बिरुद्घ फल्कल्यण्ैड टापु हासिल गर्न । Continue reading