प्रजातन्त्र मात्र सबैथोक होइन रहेछ दधीजी

Dadhiram Acharya१९९०मा बिश्वभर भएको प्रजातन्त्र स्थापनार्थको संघर्षले संसारभर थुप्रै परिवर्तनहरु ल्याए । नेपालमा पनि पंचायती ब्यवस्थाको जरा उखेल्यो । त्यसको बीशवर्ष नबित्दै अढाइ सताब्दीसम्म नेपालमा राज्य गरेको  शाहा बंशको समेत अन्त भयो । यही प्रजातन्त्र प्राप्तीका निम्ति संघर्ष गर्नेहरुमा भने अहिले बितिक्ष्णा पलाएको छ । अरु त अरु के बिशौं बर्षसम्म पञ्चायतको जरा उखेल्न ढोब खन्नेहरुले अहिले आएर अहिलेको प्रजातन्त्र भन्दा त बरु त्यसबेलाकै ठीक थियो, त्यतिबेला सुरक्षा थियो  भन्न थालेका छन् । Continue reading

जातीय राज्यको लिगलिग दौड जातीय हिंशा निम्त्याउने खेल

Dil Magar-दिल निसानी मगर
जब म,
यी भोकमा डुबेका चोकहरुमा
यी वैलाएका कली जस्ता गल्लीहरुमा
हेर्छु एक–दुई दिन बसेर बास
तब मलाई
गलत लाग्छ मेरो देशको इतिहास
यो मेरो सत्य इतिहास ।
कवि भूपि शेरचलने ‘गलत लाग्छ मेरो देशको इतिहास’ कविता त्यसै लेखेका होइनन् । यो पंक्तिकार निसानी पनि त्यस्तै कबिता त्यसै लेख्दैनः–
देश भनेको सूर्य होइन
जो उदाउँछ र अस्ताउँछ अनि फेरी उदाउछ
जमीन मुनीको स्वर्गलाई टेकेर
आकाशमाथिको नर्क देख्न पनि
रुख ढल्नु हुदैन
देश ढल्नु हुदैन । Continue reading

धर्म ब्यापारिक केन्द्र बनेपछि

Religion-शशी पौडेल
साँचो अर्थमा धर्म भनेको यस्तो बिश्वास हो, जसलाइ अरु कुनै पनि लोभ, लालचले हल्लाउन सक्तैन । धर्म प्रतिको बिश्वासले संसारमा हज्जारौं पटक नरसंहार भएका छन् । र त्यसको क्रम जारी छ । भारतवर्षमा भएका रामचन्द्र र रावणबीचको युद्ध, महाभारत युद्ध र अहिलेसम्म जारी काश्मिर वा भनौ अयोध्यापुरी । ११रौ सताब्दीको अन्ततिर रोम इसाइहरुका युद्धनायकहरु युद्ध गर्दै संसार चाहार्न थाले । युरोपमा भएका ३० बर्षे युद्ध देखि अन्य अनगिन्ती युद्धहरु, खाडी क्षेत्रमा भएका र हुदै आइरहेका नरसंहार । चाहे खुमेनी भन्नुस चाहे अल का इदा वा ओसामा बीन लादेन वा अहिले भैरहेको इस्लामिक स्टेटका लागि युद्ध । Continue reading

तुलनामा: बहुदलीय डन र पञ्चायती गुण्डा

King-mahendra-of-nepalकमाए नाम जो भन्छ उ बैरत्व कमाउछ,
कमाए दाम जो भन्छ आफ्नो खाल्टो उ खन्दछ ।
स्वर्गिय राजा महेन्द्रले उक्त कबिता कुन प्रसंगमा लेखेका थिए ? सायद अहिले कसैले अनुमान गर्न सक्तैन होला । उनले नेपाली जनतालाइ इमान्दार भएर देश सेवामा डट तव मात्र मुलुकको उद्धार हुने छ  भन्न खोजेका हुन् कि, अथवा नाम र दाम कमाउने जिम्मा त हामी राजाहरुको मात्र हो, तिमीहरु सधै प्रजा भएर राजदरबारबाट केही पाइएलाकि भनेर आशामुखी भएर वस भनेर जनतालाइ नाम र दामबाट निरास गराइ टाढा राख्ने प्रयत्न स्वरुप लेखेका हुन् ? अथवा तेस्रो तर्क भाइहरुहो मलाइ धन दौलत र नाम केही कमाउनु छैन यो देश बनाउनु छ मलाइ साथ देउ भनेका हुन् ?  यी त तर्क गर्ने कुराहरु मात्र भए । किन भने बौद्धिक कुशलता पूर्वक मेहनत गरेर नाम र दाम कमाउनेहरुले बैरत्व होइनकि मित्रत्व पनि कमाएका छन् । Continue reading

“पाडो लाटो भएकाले दुध खान्छ काग बाठो ……”

तस्वीर दैनिक नेपालबाट

तस्वीर दैनिक नेपालबाट

नेपालीमा एउटा उखान छ “पाडो लाटो भएकाले दुध खान्छ तर काग बाठो भएकाले आची  खान्छ ।” हो यस्तै भएको छ नेपालमा अहिले । आफुलाइ निकै बाठी भन्ने प्रहरीको भिडन्तमा मारिएका गुण्डा चरीको प्रेमिका खुश्बु ओलीको अवस्था । चरी मारिएपछि मेडियामा आएर निकै चर्चित हुन पुगेकी खुस्बुले अन्ततः चरीको मुत्युमा प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष आफ्नो सहभागिता रहेको स्वीकार गरेकी छन् । तर पनि प्रहरी खुश्बुलाइ पक्रिने तर्फ लागेको छैन । यद्यपी खुश्बुलाइ प्रहरीले धेरै पहिलेनै पक्राउ गरी जेल हालीसक्नु पथ्र्यो । Continue reading

बौद्धिक दरिद्रताको पराकाष्ट

C.P. Mainaliअनलाइन खबरमा तलको समाचार पढेपछि नेपालका नेताहरुको बौद्धिक दरिद्रता प्रति दया लागेर आयो ।
संवैधानिक तथा राजनीतिक सम्वाद समितिमा नेकपा  मालेका महासचिव सीपी मैनालीले प्रदेशहरुलाई गाईभैंसीलाई जस्तै किलोमा बाँध्नुपर्छ भनेपछि हंगामा भएको छ ।
समितिको मंगलबार बसेको बैठकमा अब बन्ने प्रदेशहरुमा गभर्नर राख्ने कि नराख्ने भन्ने विषयमा छलफल भएको थियो ।
समिति सदस्य मैनालीले तराईमा भैंसीलाई चराउन लैजाँदा ५०र६० मिटरभन्दा लामो पघाहा लगाउने (बाँध्ने) गरेजस्तै प्रदेशलाई पनि केन्द्रको किलोमा बाँध्नुपर्ने बताएका थिए । ‘केन्द्र भनेको किलो हो र प्रदेशहरु भनेको पघाहामा बाँधिएको बस्तु जस्तै हो’ मैनालीले भने । Continue reading

राप्रपा एण्ड कंपनीहरुको ट्रयाक

United Mission to Nepalराप्रपा नेपालले अहिले पहिलो पल्ट सही कुराको माग गरेको छ । राप्रपा नेपालले Rastriya Prajatantra Party Nepalविभिन्न प्रलोभन देखाएर धर्म परिर्वतन भइरहेको भन्दै छानविन आयोग गठन गर्न माग गरेको छ । राप्रपा नेपालको तीन दिनसम्म चलेको केन्द्रीय कार्यसममितिको बैठकले धर्म परिवर्तन रोक्ने र छानविन आयोग बनाउन माग गरेको हो ।
राप्रपा नेपालको मागमा सत्य कुरा लुकेको छ । युरोपियनहरुले नेपाल र नेपाल जस्ता एशियाका गरीव मुलुकका गरीव जनताहरुमा बिभिन्न प्रलोभन देखाएर धर्म परिवर्तन गराउदै आएको एक शताब्दी बितिसकेको छ । Continue reading

राजनितीमा बिष भरिएपछि

RIP Middle Classकहिलेकाँही हामीलाइ राजनेताहरुबाट ठगिएको महशुस हुदा, राजनेताहरुले भ्रष्टाचार गरेको देख्दा, हाकाहाकी ढाँटेको सुन्दा र उनिहरुले मुलुकको समस्यालाइ एकातिर थन्क्याएर अनाबश्यक बुंदाहरु वा जनताको चाहाना र इक्षा बिपरितका कुराहरुलाइ महत्वपूर्ण बनाएर सर्बसाधारण जनताको मनमा असन्तुष्टी मात्र होइनकि आक्रोस समेत पैदा गराएको देख्दा मुलुकमा फेरी एकपटक पुष्पलाल, मनमोहन, बीपी, गणेशमान, कृष्ण प्रसाद भट्टराइ र मदन भंडारी एवं जीबराजहरु जन्मिनु पर्ने महशुस हुने गरेको छ । तर कहिलेकाँही भने यो सोचाइ आफैमा गलत लाग्ने नभएको पनि होइन । किन भने केही समय यता मैले नेपाली राजनितीलाइ अर्कोढंगले बुझ्ने प्रयास गरेको छु । Continue reading

“मधेश” भन्ने नेताहरुको मुखमा बुजो

Deepak Naneral-दीपक मनराल

हाम्रा तराई-आधारित राजनीतिक दलका नेताहरूले चाहेको र सोंचेको बिपरित, भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले नेपालको संसदमा  सम्बोधन गर्दाको भाषणमा “मधेश” भन्ने शब्दको सट्टा तराई भन्ने शब्द बारम्म्बर प्रयोग गरिदिंदा, ति तराई आधारित नेताहरूलाई पर्नु सम्म पिर परेको देखिन्छ. तर, यो कुरा नेपालको लागि बहुत सकारात्मक हो. हुँदै नभएको “मधेश” लाई के को मधेश भन्दै कुर्लंदै हिंडछन् हँ, यी “नेताहरू?” जबर्जस्ती “मधेश” भन्दै हज्जार पटक झुट बोल्दैमा नभएको चिजलाई सत्य साबित गर्न मिल्छ र ? Continue reading

मन त त्यतिखेरै कुंडिएको हो भीम कमरेड !

Bhim-Rawal-शशी पौडेल
भूत पूर्ब गृहमन्त्री एवं नेकपा एमालेका उपाध्यक्ष भीम रावलले पार्टीको नवौं महाअधिबेशनमा मन भाँचिने र मन कुंडाउने कुराहरु भए भनेर गुनासो गरेका छन् । वीक्लि नेपालसंगको एक अन्तवार्तामा उनलाइ सोधिएको प्रश्न  नवौँ महाधिवेशनमा गरेको प्यानलवन्द्धीलाई तपाई के–भन्नुहुन्छ ? को उत्तरमा  भीम रावल भन्छन्  – मैले आठौँ महाधिवेशनको समयमा जुन वेला हामी लोकतान्त्रिक अभ्यासको कुरा गरिरहेका थियौँ, त्यही बेला पनि मैले अहिलेको परिवेशमा नेकपा एमालेलाई प्रतिष्पर्धाको बाटोतर्फ नहिडाउँ भनेको थिएँ ।  Continue reading